توطئه بزرگ آمریکا و رژیم صهیونیستی؛ پروژه حذف ایران و روسیه آغاز شد

همایون فلکشاهی، تحلیلگر موسسه بین‌المللی داده‌های انرژی کپلر، اظهار کرد: کریدور زنگزور که با هدف اتصال زمینی آذربایجان به نخجوان از طریق خاک ارمنستان طراحی شده، در ظاهر یک پروژه زیرساختی است، اما پس از جنگ اوکراین، ابعاد ژئوپولیتیکی آن پررنگ‌تر شده است. این پروژه بخشی از راهبردی کلان برای کاهش نفوذ ایران و روسیه و تقویت استقلال اقتصادی آذربایجان محسوب می‌شود.

حمایت واشنگتن و تل‌آویو از زنگزور

فلکشاهی توضیح داد: ایالات متحده و اسرائیل با حمایت از این پروژه، به دنبال کاهش نفوذ ایران در منطقه، تضعیف تسلط سنتی روسیه بر مسیرهای ترانزیتی، و تقویت جایگاه آذربایجان به‌عنوان شریک اقتصادی غرب هستند. این کریدور می‌تواند معادلات منطقه‌ای را به نفع غرب تغییر دهد.

چشم‌انداز انرژی اروپا و نقش زنگزور

وی افزود: اروپا که به دنبال قطع کامل واردات گاز از روسیه تا سال ۲۰۲۷ است، به تنوع‌بخشی منابع انرژی خود چشم دوخته است. آذربایجان هم‌اکنون سالانه ۱۰ تا ۱۱ میلیارد مترمکعب گاز از طریق کریدور گازی جنوبی (TANAP) به اروپا صادر می‌کند که با ظرفیت ۸۰ درصدی فعالیت می‌کند. اگر کریدور زنگزور به خط لوله جدیدی برای اتصال نخجوان به TANAP منجر شود، می‌تواند تحولی معنادار در مسیرهای انرژی ایجاد کند، اما بدون سرمایه‌گذاری جدید، این پروژه بیشتر نمادین خواهد بود.

تأثیر زنگزور بر منابع خزر و جایگاه ایران

فلکشاهی تأکید کرد: پروژه زنگزور تأثیر مستقیمی بر میادین نفت و گاز خزر ندارد، زیرا آذربایجان مسیرهای صادراتی مؤثری در اختیار دارد. با این حال، این پروژه با ایجاد مسیرهای جایگزین که از خاک ایران عبور نمی‌کنند، جایگاه تهران را به‌عنوان یک کشور ترانزیتی تضعیف می‌کند. ایران که در حال حاضر هیچ تولید نفت و گازی از خزر ندارد و به اروپا گاز صادر نمی‌کند، بیش از پیش از معادلات زیرساختی منطقه کنار گذاشته خواهد شد.

نگرانی‌های اروپا و محدودیت‌های زیرساختی

این تحلیلگر خاطرنشان کرد: خط لوله TANAP تقریباً با ظرفیت کامل کار می‌کند و اتصال نخجوان به این خط نیازمند سرمایه‌گذاری کلان و حل چالش‌های حقوقی و سیاسی است. بنابراین، منافع اروپا از زنگزور در حال حاضر بیشتر سیاسی است تا عملیاتی، مگر اینکه زیرساخت‌های جدیدی توسعه یابند.

پیامدهای ژئوپولیتیکی برای ایران

فلکشاهی هشدار داد: ایران که از طریق خط لوله محدود ایران-ارمنستان تنها نیازهای منطقه‌ای را تأمین می‌کند، با اجرای کریدور زنگزور به‌تدریج از معادلات ترانزیتی منطقه حذف خواهد شد. این پروژه، هرچند تأثیر اقتصادی مستقیمی ندارد، اما در بلندمدت نفوذ ژئوپولیتیکی ایران را کاهش می‌دهد.

واکنش محتاطانه روسیه

وی افزود: روسیه در ظاهر از کریدور زنگزور حمایت کرده، اما با توجه به سردی روابط با آذربایجان از ابتدای ۱۴۰۴ و احتمال کاهش نقش مسکو در ترانزیت انرژی، ممکن است موضع خود را بازنگری کند. نزدیکی بیشتر آذربایجان به غرب و ترکیه می‌تواند تنش‌های جدیدی با روسیه ایجاد کند.