فوری / پیشنهاد جدید ترامپ برای توافق ایران و آمریکا

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از انتخاب، از پایان جنگ ۱۲ روزه علیه ایران در اواخر ماه ژوئن تاکنون، هم اسرائیل و هم ایالات متحده تهدیدهای صریح یا ضمنی مبنی بر انجام مجدد حملات در صورت ازسرگیری فعالیت‌های هسته‌ای تهران مطرح کرده‌اند، اما دیدگاه‌های آن‌ها درباره نحوه برخورد بلندمدت با ایران متفاوت است. در همین حال، به گفته منابع اسرائیلی، ایران در حال برنامه‌ریزی برای حملات تلافی‌جویانه است.

بن کاسپیت در المانیتور نوشت: از پایان جنگ ۱۲ روزه علیه ایران در اواخر ماه ژوئن تاکنون، هم اسرائیل و هم ایالات متحده تهدیدهای صریح یا ضمنی مبنی بر انجام مجدد حملات در صورت ازسرگیری فعالیت‌های هسته‌ای تهران مطرح کرده‌اند، اما دیدگاه‌های آن‌ها درباره نحوه برخورد بلندمدت با ایران متفاوت است. در همین حال، به گفته منابع اسرائیلی، ایران در حال برنامه‌ریزی برای حملات تلافی‌جویانه است.

  در ادامه این مطلب آمده است: در اظهاراتی در این هفته، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده، ایران را «بدرفتار»، «ناسازگار در سخن گفتن»، «ناتوان در گفتن حرف درست» توصیف کرد و بار دیگر برنامه هسته‌ای آن را «نابود شده» خواند.

ترامپ همچنین گفت: «ایران می‌تواند دوباره شروع کند. اگر این کار را بکند، ما سریع‌تر از آنکه بتوانید انگشت‌تان را تکان دهید، آن را نابود خواهیم کرد.»

مشخص نیست که آیا این تهدیدهای ترامپ بر پایه برنامه‌هایی خاص برای اقدام استوار است یا صرفاً با هدف بازداشتن جمهوری اسلامی و کشاندن آن به میز مذاکره برای گفت‌وگو درباره توافق هسته‌ای جدید مطرح می‌شود. ترامپ هنوز به‌صورت علنی نگفته که آیا ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا حاکی از آن است که جمهوری اسلامی در تلاش برای بازسازی تأسیسات آسیب‌دیده هسته‌ای خود یا آغاز ساخت‌وسازهای جدید بوده است یا نه. اقدام بعدی او احتمالاً تا حدی بر مبنای ارزیابی‌های به‌روزشده از میزان آسیب واردشده به سانتریفیوژهای ایران و ذخایر اورانیوم غنی‌شده و نیز سطح تهدید باقی‌مانده برای اسرائیل و غرب خواهد بود.

یکی از مقامات ارشد امنیتی اسرائیل که نخواست نامش فاش شود، به وب‌سایت المانیتور گفت: «حالا کاملاً روشن است. ما آن‌ها را یک تا دو سال به عقب بردیم. در حال حاضر هیچ پروژه فعال هسته‌ای در ایران وجود ندارد و بازسازی زمان‌بر خواهد بود.»

با این حال، این مقام امنیتی تأکید کرد که برنامه و پروژه هسته‌ای ایران به‌طور کامل نابود نشده است.

 

او افزود: «از منظر نظامی، نابودی کامل این پروژه غیرممکن است، با توجه به پراکندگی گسترده تأسیسات و سامانه‌های دفاعی آن. اما هدف از میان بردن تهدید فوری هسته‌ای ایران و وارد آوردن آسیب شدید به پروژه به‌طور کامل محقق شده است.»

 

از سوی دیگر، بنا بر تمامی اطلاعات گردآوری‌شده توسط دستگاه‌های اطلاعاتی غربی پس از پایان جنگ، ایرانی‌ها بیشتر اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰ درصد—که نزدیک به درجه ساخت سلاح است—را حفظ کرده‌اند، به‌علاوه حدود ۱۰۰۰ سانتریفیوژ نسل پیشرفته که در جریان حملات آسیب ندیدند.

 

مقامات دفاعی آمریکا در جلسات توجیهی برای کنگره در هفته‌های اخیر توضیح داده‌اند که بمب‌افکن‌های B-2 آمریکا بمب‌های سنگرشکن Massive Ordnance Penetrator را بر تأسیسات هسته‌ای نزدیک اصفهان در مرکز ایران رها نکردند، چرا که آن تأسیسات را بسیار عمیق در زیر زمین می‌دانستند و معتقد بودند این بمب‌ها کارایی لازم را ندارند. در عوض، موشک‌های کروز تاماهاک از زیردریایی‌های اتمی آمریکا به آن محل شلیک شدند.

با این حال، به گفته مقام ارشد امنیتی اسرائیل، تبدیل ذخایر باقی‌مانده به مواد شکافت‌پذیر قابل استفاده در تسلیحات هسته‌ای، مستلزم فرآیند مهندسی پیچیده‌ای است که بین شش ماه تا یک سال طول خواهد کشید.

 

او گفت: «احتمال اینکه نهادهای اطلاعاتی آمریکا یا اسرائیل از چنین فعالیتی بی‌خبر بمانند، تقریباً صفر است.»

 

او افزود: «ایرانی‌ها باید تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند یک سایت غنی‌سازی جدید بسازند یا نه، و اگر چنین تصمیمی بگیرند، آیا آن را به‌صورت علنی و با همکاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام دهند یا به‌صورت مخفیانه که در این صورت، ریسک کشف شدن توسط اسرائیل یا آمریکا را می‌پذیرند—چیزی که بلافاصله به حمله برای خنثی‌سازی آن منجر خواهد شد.»

 

ایران همچنین می‌تواند تصمیم بگیرد تأسیسات غنی‌سازی آسیب‌دیده در حملات ژوئن را بازسازی کند. مقام اسرائیلی گفت: «بازسازی این سایت‌ها حتی بیشتر از ساخت مجدد آن‌ها زمان می‌برد.»

 

او نتیجه‌گیری کرد: «مجموع این شرایط ما را به این نتیجه می‌رساند که ایرانی‌ها یک تا دو سال از هدف خود عقب افتاده‌اند؛ هدفی که در آستانه جنگ بسیار به آن نزدیک شده بودند.»

 

اختلاف دیدگاه‌ها درباره مسیر آینده

 

اگرچه اسرائیل و ایالات متحده در ارزیابی‌های بالا هم‌نظرند، اما در مورد نحوه ادامه مسیر اختلاف دارند. یک دیپلمات اسرائیلی، به المانیتور گفت که ترامپ خواهان رسیدن به یک توافق هسته‌ای جدید است—توافقی که جایگزین توافق سال ۲۰۱۵ شود که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، و در آن غنی‌سازی اورانیوم در داخل خاک ایران ممنوع شود یا راه‌حلی «خلاقانه» برای این مسئله بیابد.

این دیپلمات افزود: «ترامپ می‌خواهد این بحران را بدون خشونت بیشتر خاتمه دهد. او هنوز از گرفتن جایزه نوبل صلح ناامید نشده است.»

 

اما به گفته یک دیپلمات غربی که او نیز به‌شرط ناشناس ماندن با المانیتور گفت‌وگو کرد، اسرائیل علاقه‌ای به توافق هسته‌ای جدید ندارد.

 

او گفت: «هیچ‌کس در اسرائیل باور ندارد که ایران از آنچه “حق تاریخی و بنیادین برای غنی‌سازی در خاک خود” می‌نامد، صرف‌نظر کند.»

در عوض، به گفته این دیپلمات، گزینه ترجیحی رهبری اسرائیل حفظ وضعیت موجود است، از جمله تهدید تحریم‌های ماشه‌ای اروپا، تشدید تحریم‌های آمریکا، و حفظ پوشش اطلاعاتی و نظارت مستمر.

 

او گفت: «این مرحله موقت، که ایران در حال التیام زخم‌هایش است و در حال بررسی گزینه‌های بعدی است، برای اسرائیل خوب است. این وضعیت به اسرائیل اجازه می‌دهد که تحولات را به‌دقت زیر نظر بگیرد و تصمیم‌گیری‌های متناسب داشته باشد.»

 

تهدید حملات تلافی‌جویانه

به گفته منابع اطلاعاتی اسرائیل، ایران بخش عمده‌ای از تلاش‌های خود را معطوف به جمع‌آوری اطلاعات در داخل اسرائیل و علیه اهداف یهودی در خارج کرده، با این امید که بتواند حملاتی تلافی‌جویانه ترتیب دهد. در واکنش به ظن‌های مطرح‌شده درباره طرح‌های تلافی‌جویانه ایران، دولت اسرائیل در روزهای اخیر دستور به تخلیه فوری همه دیپلمات‌های خود از امارات متحده عربی داد.

در عین حال، اسرائیل نگران آن است که ایران در حال حرکت به سمت بازسازی ذخایر موشک‌های بالستیک و سامانه‌های پدافند هوایی خود باشد..

مقام امنیتی اسرائیل گفت: «آن‌ها می‌دانند که باید توازن بازدارندگی در برابر اسرائیل را از نو برقرار کنند. آن‌ها می‌دانند که برای این منظور به تعداد زیادی موشک و پرتاب‌گر نیاز دارند و باید پدافند هوایی خود را احیا کنند.»

او افزود: «این برنامه‌ها زمان و منابع مالی می‌طلبند و در حال حاضر به‌طور جدی اجرا نمی‌شوند، که برای اسرائیل فرصتی ایجاد کرده تا زمانی که ایران تصمیم به بازسازی جدی پروژه هسته‌ای خود بگیرد.»

مقام ارشد اسرائیلی در پایان گفت: «تا رسیدن به آن نقطه، زمان زیادی در پیش است. در این فاصله، ایران باید استراتژی امنیت ملی خود را، بازسازی کند.»